Sách - Ôn thi vào 10 môn Ngữ văn - Theo chương trình Giáo dục phổ thông 2018

Từ năm học 2024-2025, để vào lớp 10, các em học sinh sẽ tham gia bài thi môn Ngữ văn theo định hướng đánh giá năng lực do các địa phương tổ chức. Đề thi sẽ tập trung đánh giá năng lực ngôn ngữ và năng lực văn học (chủ yếu thể hiện qua hai kĩ năng: đọc hiểu văn bản và viết văn nghị luận). Với mong muốn giúp các em chuẩn bị tốt cho các kì thi tuyển sinh vào lớp 10, chúng tôi biên soạn cuốn Ôn thi vào 10 – Môn Ngữ văn (Theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018). Cuốn sách gồm 2 nội dung chính: A. Nội dung ôn tập Phần I. Ôn tập theo chuyên đề Trong phần này, chúng tôi xây dựng 9 chuyên đề nhằm giúp học sinh hệ thống hoá các kiến thức, kĩ năng đã học ở cấp trung học cơ sở, chủ yếu ở lớp 9, bao gồm: (1) Hệ thống hoá kiến thức tiếng Việt (để vận dụng vào đọc hiểu văn bản và viết đoạn văn, bài văn), (2) Đọc hiểu văn bản thơ, (3) Đọc hiểu văn bản truyện, (4) Đọc hiểu văn bản kí, (5) Đọc hiểu văn bản kịch, (6) Đọc hiểu văn bản nghị luận, (7) Đọc hiểu văn bản thông tin, (8) Viết văn nghị luận văn học; (9) Viết văn nghị luận xã hội. Phần II. Hệ thống đề luyện tập  Chúng tôi xây dựng hệ thống đề luyện tập cho học sinh theo các dạng sau đây: Dạng 1: Dành cho học sinh thi vào lớp 10 trung học phổ thông hoặc lớp 10 trung học phổ thông chuyên (bài điều kiện), thời gian làm bài: 120 phút. Cách 1: Cho 1 văn bản văn học (đoạn trích hoặc văn bản hoàn chỉnh), yêu cầu học sinh thực hiện các nhiệm vụ: – Phần 1. Đọc hiểu (4,0 điểm): gồm 5 câu hỏi (trong đó có 2 câu ở mức độ biết, 2 câu ở mức độ thông hiểu, 1 câu ở mức độ vận dụng, bao gồm 1 câu hỏi về Tiếng Việt). – Phần 2. Viết (6,0 điểm): + 01 câu viết đoạn nghị luận xã hội (về 1 vấn đề đặt ra trong văn bản văn học ở phần đọc hiểu). (2,0 điểm) + 01 câu viết đoạn nghị luận văn học (về 1 khía cạnh nội dung hoặc nghệ thuật của văn bản văn học ở phần đọc hiểu). (4,0 điểm) Cách 2:  – Phần 1 (4,0 điểm): Cho 1 văn bản nghị luận/thông tin (đoạn trích hoặc văn bản hoàn chỉnh), yêu cầu học sinh thực hiện các nhiệm vụ: + Đọc hiểu (2,0 điểm): 3 câu hỏi (1 câu ở mức độ nhận biết, 1 câu ở mức độ thông hiểu, 1 câu ở mức độ vận dụng) + Viết (2,0 điểm): 01 câu viết đoạn nghị luận xã hội (về 1 vấn đề đặt ra trong văn bản ở phần đọc hiểu) – Phần 2 (6,0 điểm): Cho 1 văn bản văn học (đoạn trích hoặc văn bản hoàn chỉnh), yêu cầu học sinh thực hiện các nhiệm vụ: + Đọc hiểu (2,0 điểm): 3 câu hỏi (1 câu ở mức độ nhận biết, 1 câu ở mức độ thông hiểu, 1 câu ở mức độ vận dụng, trong đó có 01 câu hỏi về Tiếng Việt). + Viết (4,0 điểm): 01 câu viết đoạn nghị luận văn học (về 1 khía cạnh nội dung hoặc nghệ thuật của văn bản văn học ở phần đọc hiểu). Cách 3:  – Phần 1 (4,0 điểm): Cho 1 văn bản nghị luận/thông tin (đoạn trích hoặc văn bản hoàn chỉnh), yêu cầu HS thực hiện các nhiệm vụ đọc hiểu: 5 câu hỏi (trong đó có 2 câu ở mức độ biết, 2 câu ở mức độ thông hiểu, 1 câu ở mức độ vận dụng, bao gồm 1 câu hỏi về Tiếng Việt). – Phần 2 (6,0 điểm):  + Viết 01 câu viết đoạn nghị luận xã hội về vấn đề đặt ra ở văn bản đọc hiểu. (2,0 điểm) + Viết 01 bài văn nghị luận văn học về 1 đoạn trích/văn bản mới. (4,0 điểm) Cách 4:  – Phần 1 (4,0 điểm): Cho 1 văn bản nghị luận/thông tin (đoạn trích hoặc văn bản hoàn chỉnh), yêu cầu học sinh thực hiện các nhiệm vụ đọc hiểu: (trong đó có 2 câu ở mức độ biết, 2 câu ở mức độ thông hiểu, 1 câu ở mức độ vận dụng, bao gồm 1 câu hỏi về Tiếng Việt). – Phần 2 (6,0 điểm):  + Viết 01 câu viết đoạn nghị luận xã hội về 1 tư tưởng hoặc 1 hiện tượng đời sống độc lập với chủ đề của văn bản đọc hiểu. (2,0 điểm) + Viết 01 bài văn nghị luận văn học về 1 đoạn trích/ văn bản mới. (4,0 điểm) Dạng 2: Dành cho học sinh thi vào lớp 10 chuyên văn (thời gian làm bài: 120 phút) Cách 1: Cho 1 văn bản văn học, yêu cầu học sinh: – Viết 01 bài văn nghị luận xã hội về 1 vấn đề đặt ra trong văn bản văn học đã cho. (4,0 điểm) – Viết 01 bài văn nghị luận văn học cảm thụ về cả văn bản hoặc về 1 khía cạnh nội dung hoặc nghệ thuật của văn bản văn học đã cho. (6,0 điểm) Cách 2:  – Viết 01 bài văn nghị luận xã hội về 1 tư tưởng hoặc hiện tượng đời sống. (4,0 điểm) – Viết 01 bài văn nghị luận văn học về 1 văn bản văn học hoặc 1 ý kiến bàn về văn học. (6,0 điểm) Cách 3:  – Viết 01 bài văn nghị luận xã hội về tư tưởng hoặc hiện tượng đời sống. (3,0 điểm) – Cho 1 văn bản:  + Trả lời 3 câu hỏi: 1 câu ở mức độ nhận biết, 1 câu ở mức độ thông hiểu, 1 câu ở mức độ vận dụng. (2,0 điểm) + Viết 01 bài văn nghị luận văn học về 1 văn bản hoặc 1 ý kiến bàn về văn bản đó. (5,0 điểm) Dạng 3: Dành cho thi vào lớp 10 chuyên ngoại ngữ (Thời gian làm bài: 55 phút, ở đây chỉ biên soạn các câu hỏi thuộc phạm vi môn Ngữ văn) Phần 1: Trắc nghiệm (07 câu về tiếng Việt + 05 câu đọc hiểu văn bản thông tin/nghị luận) Phần 2: Tự luận (nghị luận văn học)  – Câu 1. Viết 1 đoạn văn không quá 100 từ (ngữ liệu thường là thơ). – Câu 2. Viết 1 văn bản không quá 300 từ (ngữ liệu là thơ/ truyện/ kí). B. Hướng dẫn làm đề luyện tập Trong phần này, chúng tôi hướng dẫn học sinh trả lời các câu hỏi đọc hiểu văn bản và viết đoạn văn, bài văn theo hệ thống đề luyện tập đã nêu ở Phần A.  Hi vọng cuốn sách sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích đối với các thầy, cô giáo và các em học sinh trong quá trình dạy và học môn Ngữ văn ở trường trung học cơ sở. Trong quá trình biên soạn, cuốn sách chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Chúng tôi mong nhận được sự góp ý của các thầy, cô giáo và các em để tiếp tục sửa chữa, bổ sung, hoàn thiện ở những lần tái bản.